Αθήνα, 3 Δεκεμβρίου 2023
Ο πρωτογενής τομέας καταλύτης λύσεων απέναντι στην κλιματική κρίση
. Άρθρο του υπουργού Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων Λευτέρη Αυγενάκη
Αν υπάρχει κάτι που πλέον φάνηκε ξεκάθαρα στην Παγκόσμια Σύνοδο για την κλιματική αλλαγή, είναι ότι όπως λέει εδώ και καιρό ο Πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, ο πλανήτης μας έχει πλέον περάσει στην εποχή της κλιματικής κρίσης.
Μία εποχή όπου τα ολοένα και πιο συχνά, σκληρά και καταστροφικά φυσικά φαινόμενα μας «φωνάζουν» με εκκωφαντικό τρόπο, ότι ο χρόνος των συζητήσεων, της διαχείρισης συμφερόντων και των αμφιβολιών έχει παρέλθει.
Τα τελευταία χρόνια η πατρίδα μας βρέθηκε να αντιμετωπίζει όλο και συχνότερα αυτό ένα νέο περιβάλλον πρωτόγνωρων θεομηνιών, αδυσώπητων φυσικών φαινομένων, πολύπλευρων κρίσεων και σύνθετων προκλήσεων, με επιπτώσεις που επηρεάζουν άμεσα με τον χειρότερο τρόπο τις ζωές χιλιάδων συμπολιτών μας, όπως είδαμε εσχάτως στη Θεσσαλία και στον Έβρο, αλλά και έμμεσα, το αύριο όλων μας.
Είναι φανερό ότι η κλιματική κρίση δεν μας έχει δείξει ακόμα το πιο σκληρό πρόσωπό της, ενώ είναι πλέον σαφές ότι κανένας δεν μπορεί να την περιορίσει σε κάποιο μόνο γεωγραφικό σημείο ή να θεωρεί ότι είναι ασφαλής. Οι συνέπειες της κλιματικής κρίσης μας επηρεάζουν όλους και επιδρούν σε κάθε πτυχή της ζωής, από την οικονομία και την ασφάλεια, μέχρι την κοινωνική συνοχή και την λειτουργία των θεμελιωδών θεσμών.
Είμαστε υποχρεωμένοι να προσαρμοστούμε στα νέα αυτά δεδομένα, κοιτώντας με τόλμη μπροστά, αντιλαμβανόμενοι ότι μόνο μαζί θα συνθέσουμε τις λύσεις που απαιτούνται και αναλαμβάνοντας δράση σήμερα.
Και η αλήθεια είναι ότι έχουμε πολλά βήματα να κάνουμε και σκληρές αποφάσεις να πάρουμε. Βήματα που δεν κάναμε όταν έπρεπε και αποφάσεις που δεν πήραμε την σωστή στιγμή για δομικές, αναγκαίες, γενναίες αλλαγές στον τρόπο με τον οποίο ζούμε, αναπτυσσόμαστε, ανταγωνιζόμαστε, προοδεύουμε και ευημερούμε … πάντα στην πλάτη του πλανήτη μας, θεωρώντας ότι οι αντοχές του είναι αστέρευτες. Αλλαγές που πλέον είναι μονόδρομος.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση, και μέσα από αυτή, η Ελλάδα μας, πρωτοστατεί σε αυτόν τον αγώνα και χαράζει την πορεία που πρέπει να ακολουθήσουμε. Στρατηγικές όπως αυτή της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας (European Green Deal) αποτελούν θεμέλιο λίθο πάνω στον οποίο χτίζουμε αυτή την προσπάθεια.
Ειδικότερα στην πατρίδα μας, η πράσινη μετάβαση που συντελείται στον τομέα της ενέργειας, η μείωση του αποτυπώματος άνθρακα στην ναυτιλία, αλλά και σε άλλους κομβικούς για την εθνική οικονομία κλάδους, η ενεργειακή αναβάθμιση ακινήτων, αποτελούν παραδείγματα σημαντικών δράσεων που ήδη τρέχουν, με σημαντικά και ελπιδοφόρα αποτελέσματα.
Σε αυτό το πλαίσιο, ξεχωριστό ρόλο διαδραματίζει ο πρωτογενής τομέας, ο οποίος βρίσκεται στο μάτι του κυκλώνα της κλιματικής κρίσης.
Οι τεράστιες εκτάσεις που απειλούνται με ερημοποίηση από τα καταστροφικά φυσικά φαινόμενα και την βίαιη αλλαγή του κλίματος και την ίδια στιγμή, η μείωση των διαθέσιμων υδάτινων αποθεμάτων, διαμορφώνουν μία κρίσιμη για το αύριο εξίσωση που έρχεται σε άμεση αντιδιαστολή με τις αδιαμφησβήτητες προβλέψεις του FAO, ότι με βάση την αύξηση του παγκόσμιου πληθυσμού, θα απαιτηθεί μια αντίστοιχη αύξηση της παραγόμενης τροφής κατά 70% μέχρι το 2050. Μία αντιδιαστολή που αναδεικνύει το τεράστιο κίνδυνο για την κοινωνική συνοχή και αυτή καθ’ εαυτήν την ασφάλεια και λειτουργία των κοινωνιών μας μπροστά σε μια ενδεχόμενη επισιτιστική κρίση.
Η Ελλάδα παρακολουθεί στενά της ραγδαίες εξελίξεις και έχει ήδη αναπτύξει πλαίσιο ουσιαστικών πρωτοβουλιών για τον περιορισμό της κλιματικής αλλαγής στον πρωτογενή τομέα, μέσα στις οποίες ξεχωρίζει η μείωση των εκπομπών των αερίων του θερμοκηπίου προερχόμενων από την γεωργία κατά 14% περίπου, από το 2005, δίνοντας στην Ελλάδα τη δεύτερη θέση μεταξύ των χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Την ίδια στιγμή, η υιοθέτηση και αξιοποίηση τεχνολογιών αιχμής στον αγροδιατροφικό τομέα αποτελεί ουσιαστικό μοχλό για την μείωση του περιβαλλοντικού αποτυπώματος και την διαμόρφωση καινοτόμων λύσεων. Βασικοί σύμμαχοι μας είναι η επιστημονική γνώση και οι τεχνολογικές καινοτομίες, μαζί με την αυτονόητη σύμπραξη όλων των άμεσα και έμμεσα εμπλεκομένων φορέων.
Ξεχωριστή βαρύτητα προσδίδουμε στον Οργανισμό Τροφίμων και Γεωργίας των Ηνωμένων Εθνών (FAO)που αποτελεί τον παγκόσμιο ηγέτη στον αγροδιατροφικό κλάδο αναφορικά με την προσπάθεια για βελτίωση του κλάδου και προσαρμογή στα νέα δεδομένα. Αναγνωρίζοντας δε τη συμβολή του, αλλά και την σημασία για την πατρίδα μας από την στενότερη συνεργασία μαζί του, προχωρούμε στον ορισμό εθνικού συντονιστή, από την Ελλάδα, που θα συμβάλλει στη διάχυση γνώσης σε αγροπεριβαλλοντικά ζητήματα και θα φέρει τη χώρα μας ένα βήμα πιο κοντά στην βιώσιμη ανάπτυξη του πρωτογενούς τομέα.
Είναι γεγονός ότι η προτεραιότητα μέχρι σήμερα, τόσο σε εθνικό όσο και σε ευρωπαϊκό επίπεδο, ήταν το περιβάλλον. Η εξέλιξη όμως της κλιματικής κρίσης επιτάσσει μία νέα θεώρηση που θα αντανακλά την άρρηκτη, αλληλοεξαρτώμενη σχέση μεταξύ περιβάλλοντος και γεωργίας, ως δύο θεμελιώδεις πυλώνες που στηρίζουν το οικοδόμημα της οικονομικής ευημερίας και της κοινωνικής συνοχής.
Καθίσταται λοιπόν σαφές, ότι για να πορευτούμε με ασφάλεια στα αχαρτογράφητα νερά της κλιματικής κρίσης, απαιτείται δράση, ρηξικέλευθες πολιτικές και αξιοποίηση της απίστευτης επιστημονικής γνώσης, της καινοτόμου σκέψης και της συνεργασίας όλων μας, πέρα από αντιλήψεις ή συμφέροντα του χθες. Σε αυτό το δύσκολο ταξίδι το οικοσύστημα του πρωτογενή τομέα αποτελεί επιταχυντή λύσεων για το αύριο που θέλουμε και έχουμε ανάγκη.
